Clean eating – trend czy świadome żywienie?

Czy­sta die­ta lub ina­czej die­ta czy­ste­go jedze­nia pole­ga na wyeli­mi­no­wa­niu żyw­no­ści wyso­ko prze­two­rzo­nej pod­czas przy­go­to­wy­wa­nia codzien­nych posił­ków. Wzbu­dza ona wie­le kon­tro­wer­sji – jej skraj­ne odmia­ny i brak nad­zo­ru spe­cja­li­sty w sto­so­wa­niu die­ty mogą dopro­wa­dzić do poważ­nych pro­ble­mów zdro­wot­nych, szcze­gól­nie u dzieci. 

Kon­cep­cja cle­an eating zosta­ła opra­co­wa­na przez ame­ry­kań­ską tre­ner­kę i autor­kę ksią­żek Toscę Reno. Jej pod­sta­wo­wym zaję­ciem jest poma­ga­nie ludziom w ich zdro­wot­nych, ale tak­że syl­wet­ko­wych meta­mor­fo­zach. Według pisar­ki czy­sta die­ta pozwa­la wię­cej zjeść, a przy tym ważyć mniej i co naj­waż­niej­sze – popra­wić stan zdrowia.

Tyl­ko to, co prawdziwe 

By każ­da die­ta była sku­tecz­na, nale­ży sto­so­wać odpo­wied­nie zasa­dy. Głów­nym zało­że­niem die­ty czy­ste­go jedze­nia jest cał­ko­wi­te wyeli­mi­no­wa­nie z codzien­ne­go jadło­spi­su pro­duk­tów, któ­re zosta­ły cał­ko­wi­cie lub czę­ścio­wo prze­two­rzo­ne. Posił­ki powin­ny skła­dać się z pro­duk­tów okre­śla­nych mia­nem praw­dzi­wych, cał­ko­wi­cie orga­nicz­nych, pocho­dzą­cych z upraw i hodow­li eko­lo­gicz­nych.  Do reko­men­do­wa­nych pro­duk­tów nale­żą warzy­wa, owo­ce, pro­duk­ty peł­no­ziar­ni­ste, chu­de mię­so oraz orga­nicz­ny nabiał. Skraj­na odmia­na czy­stej die­ty cał­ko­wi­cie eli­mi­nu­je ostat­ni seg­ment z codzien­ne­go jadło­spi­su. Dodat­ko­wo nale­ży wyeli­mi­no­wać wszel­kie tłusz­cze nasy­co­ne, rafi­no­wa­ny cukier, kon­ser­wan­ty i sztucz­ne dodat­ki. Nie zale­ca­ne są tak­że jakie­kol­wiek potra­wy smażone.

Kolej­ną zasa­dą są zrów­no­wa­żo­ne posił­ki dostar­cza­ją­ce od 1200 do 1800 kalo­rii dzien­nie w pię­ciu lub nawet sze­ściu posił­kach. Prze­rwy mię­dzy poszcze­gól­ny­mi pora­mi jedze­nia powin­ny wyno­sić nie wię­cej niż trzy godzi­ny, a przy­naj­mniej w jed­nym z nich nale­ży użyć zdro­wych tłusz­czy. Naj­waż­niej­szym posił­kiem jest śnia­da­nie, to ono daje naj­wię­cej ener­gii na cały dzień i pozwa­la na efek­tyw­ną pra­cę przez kil­ka godzin. Sta­łym ele­men­tem codzien­nej die­ty jest wypi­ja­nie mini­mum 2 litrów wody, jed­nak waż­ne by nie była to woda kupo­wa­na w pla­sti­ko­wych butel­kach. War­to zaopa­trzyć się w wygod­ny bidon z fil­trem, do któ­re­go moż­na nalać wody z kra­nu. Według Reno suk­ces sto­so­wa­nia die­ty to w 80 pro­cen­tach prze­strze­ga­nie wła­ści­wej die­ty, 10 pro­cen­tach aktyw­ność fizycz­na i w 10 pro­cen­tach od genów.

Praw­dzi­we z natury

Zasta­na­wia­jąc się nad wybo­rem die­ty czy­ste­go jedze­nia, war­to zapo­znać się z zale­ca­ny­mi pro­duk­ta­mi.  Nie wszyst­kie pozy­cje codzien­ne­go jadło­spi­su moż­na w łatwy spo­sób zamie­nić na ten bar­dziej natu­ral­ny i eko­lo­gicz­ny. Do zdro­wych tłusz­czy zali­cza­my olej koko­so­wy, sło­necz­ni­ko­wy lub z pestek wino­gron. Się­ga­jąc po pro­duk­ty mącz­ne, lepiej wybrać te peł­no­ziar­ni­ste, bez dodat­ku kon­ser­wan­tów – maka­ro­ny, ryże, komo­sa ryżo­wa czy ama­ran­tus. Naj­bar­dziej kon­tro­wer­syj­ną kate­go­rią jest nabiał. Według skraj­nych wiel­bi­cie­li czy­stej die­ty wystę­pu­je prze­ko­na­nie, że nabiał cał­ko­wi­cie powi­nien być zastą­pio­ny inny­mi pro­duk­ta­mi. Jeże­li jed­nak chce­my zosta­wić go w swo­jej die­cie, może­my się­gnąć po orga­nicz­ne jogur­ty natu­ral­ne i grec­kie, maślan­kę czy serek wiej­ski. Jeśli cał­ko­wi­cie mamy zamiar wyeli­mi­no­wać te pro­duk­ty ze swo­je­go menu, to może­my zastą­pić je mle­kiem mig­da­ło­wym, sojo­wym lub koko­so­wym. Myśląc o waż­nej pod­sta­wie więk­szo­ści potraw – biał­ku – nale­ży się­gać po mię­so z hodow­li, w któ­rej nie sto­su­je się hor­mo­nów i anty­bio­ty­ków. Dla lubią­cych słod­kie dodat­ki zamiast zwy­kłe­go cukru pisar­ka reko­men­du­je takie zmien­ni­ki jak cukier dak­ty­lo­wy, miód, syrop klo­no­wy czy ste­wię. Waż­ne by jed­nak uży­wać je w małych ilościach.

By nie popaść w skrajności 

Eks­per­ci zgod­nie zauwa­ża­ją, że pod­sta­wą suk­ce­su sto­so­wa­nia diet jest nie­po­pa­da­nie w skraj­no­ści, tyl­ko świa­do­me i racjo­nal­ne pla­no­wa­nie swo­ich posił­ków. Eks­tre­mal­ne przy­pad­ki wyko­rzy­sta­nia czy­stej die­ty zakła­da­ją cał­ko­wi­te wyklu­cze­nie glu­te­nu, zbóż i nabia­łu, a cza­sa­mi nawet ogra­ni­cze­nie się do spo­ży­wa­nia tyl­ko pro­duk­tów surowych.

Każ­da die­ta powin­na być w odpo­wied­ni spo­sób dosto­so­wa­na do orga­ni­zmu, do jego potrzeb i try­bu funk­cjo­no­wa­nia. Inne zapo­trze­bo­wa­nie mają oso­by pra­cu­ją­ce w biu­rze, któ­re mają ogra­ni­czo­ną aktyw­ność a inne spor­tow­cy, potrze­bu­ją­cy znacz­nie wię­cej ener­gii. Wygląd i popra­wia­ją­ca się syl­wet­ka to tyl­ko jeden z aspek­tów sto­so­wa­nia die­ty, waż­ne by jed­no­cze­śnie kon­tro­lo­wać para­me­try naj­waż­niej­szych narzą­dów wewnętrz­nych. To o nie powin­no dbać się naj­bar­dziej przy nagłych zmia­nach żywie­nio­wych. Nie każ­de „zdro­we” jedze­nie może być dla każ­de­go „zdro­we”. Nale­ży pamię­tać, by eli­mi­nu­jąc pro­duk­ty dostar­cza­ją­ce waż­ne skład­ni­ki odżyw­cze, zastą­pić je inny­mi, któ­re rów­nie wystar­cza­ją­co to zapo­trze­bo­wa­nie zaspokoją.